دوره 8، شماره 13، 1402، صفحات 104 - 128

نویسندگان : سید عبدالمجید افرازی* ¹ ، فاطمه شجاعی ² ، نصراله قشقایی زاده ³

چکیده :
رفتار شهروندی سازمانی مجموعه رفتار افرادی است که به صورت آگاهانه و با اراده فردی که به صورت مستقیم و آشکار در سیستم رسمی پاداش (نظام تشویق و تنبیه سازمان) تعریف نشده است، در صورتی که این نوع رفتار در عملکرد و کارایی سازمان نقش مهمی دارد. در سالهای اخیر رفتار شهروندی سازمانی (Organizational citizenship behavior ) توجه بسیاری از مدیران و روانشناسان صنعتی و سازمانی را به خود جلب کرده است (Borman & penner ، 2001). سازمان ها برای بقا و ماندگاری نیازمند کارکنانی اند که فراتر از وظایف خود را بر عهده گیرند و با حفظ سیستم اجتماعی سازمان به طور غیرمستقیم به دست یابی به اهداف سازمان کمک و بتوانند بر چالش های محیط غلبه کنند. تحقیق حاضر با هدف بررسی نقش واسطه ای سرمایه اجتماعی در رابطه بین سرمایه روانشناختی و رفتار شهروندی سازمانی معلمان ابتدایی شهر بهبهان انجام شد. روش تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت و روش از نوع توصیفی-همبستگی است. جامعه آماری معلمان ابتدایی شهرستان بهبهان بود. از این تعداد، 210 نفر با استفاده از جدول مورگان به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند. در این پژوهش از پرسشنامه های رفتار شهروندی سازمانی، سرمایه اجتماعی و سرمایه روانشناختی استفاده شد. داده ها با استفاده از نرم افزارهای SPSS - AMOS تجزیه و تحلیل شدند. نتایج این مطالعه نشان داد که بین سرمایه روانشناختی، سرمایه اجتماعی و رفتار شهروندی سازمانی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. همچنین نتایج نشان داد که سرمایه روانشناختی از طریق سرمایه اجتماعی تاثیر غیرمستقیم و معناداری بر رفتار شهروندی سازمانی دارد. بر اساس نتایج می توان بیان کرد که با توجه به ارتباط مثبت سرمايه روانشناختي، سرمایه اجتماعی و رفتار شهروندی سازماني لازم است مسئولين آموزش و پرورش در راستاي ايجاد محيطي قابل اعتماد، صمیمی، خلاق، نوآورانه و كارآفرينانه و توجه به ابعاد روانشناختي بالاخص اميدواري، خوشبيني و تاب آوري و توسعه آنها به وسيله آموزش، موجب بهبود و توسعه فرآيند رفتار شهروندی سازماني شوند تا از اين راه دستيابي به اهداف آموزش و پرورش به نحو هرچه مطلوبترفراهم شود.

کلمات کلیدی :
سرمایه اجتماعی، سرمایه روانشناختی، رفتار شهروندی سازمانی، معلمان ابتدایی